De bestedingen van consumenten aan duurzaam voedsel in Nederland zijn in 2018 ten opzichte van 2017 met 7% toegenomen.
Dat is meer dan de 4% stijging in de totale foodbestedingen. Het duurzame aandeel stijgt jaar-op-jaar.
- De bestedingen aan duurzaam voedsel zijn in 2018 met 9% gestegen in het supermarktkanaal.
- De foodservice laat een stijging van 3% zien.
- Speciaalzaken voor duurzame voeding laten een daling van 1% zien.
Totaal Voedsel, gekocht in supermarkten, speciaalzaken of buitenshuis (horeca, catering, onderweg):
• Het marktaandeel van bestedingen aan duurzaam voedsel in de totale bestedingen aan voedsel is 11%.
• De bestedingen aan duurzaam voedsel zijn voor alle productgroepen – behalve Vlees en vleeswaren – gestegen.
• Supermarkt is grootste aankoopkanaal. De bestedingen aan duurzaam voedsel zijn in 2018 met 9% gestegen in het supermarktkanaal. Koffie en thee (+36%) en Eieren (+25%) laten daar de grootste stijgingen zien.
• De grootste procentuele stijging is te zien bij producten met het keurmerk On the Way to PlanetProof (voorheen Milieukeur) (+122%). Daarnaast is er sprake van een flinke stijging bij de keurmerken onder Overig (+54%). UTZ Certified (+€ 98 mln.), Beter Leven (+€ 71 mln.) en Biologisch (+€67 mln.) zijn de keurmerken met de grootste absolute stijging in bestedingen.
• Beter Leven (ruim € 1,6 mld.) is van de steekproef in 2018 het grootste keurmerk qua omzet, gevolgd door Biologisch (ruim € 1,3 mld.) en UTZ Certified (ruim € 1,0 mld.).
• Naar schatting heeft de Nederlandse consument in 2018 in totaal circa € 1,6 mld. besteed aan duurzaam voedsel met het keurmerk Biologisch. Dit is inclusief de afzet van biologisch in afzetkanalen buiten de steekproef.
Dit is te lezen in het rapport Monitor Duurzaam Voedsel 2018, dat op 3 oktober via een brief van de minister aan de Tweede Kamer is aangeboden.
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2019/10/03/we-kiezen-steeds-vaker-voor-duurzaam-geproduceerd-voedsel
De rapportage is opgesteld door Wageningen Universiteit op data van data CBS, Wageningen Economic Research, Foodstep en Bionext.
Het rapport is als Pdf te downloaden op deze site:
-
Monitor Duurzaam Voedsel in 2018 (okt2019) (pdf, 880 kB)
Foodservice nader bekeken naar het gebruik duurzame ingrediënten
In de buitenshuisbestedingen (in Horeca, Catering, Onderweg) zien we op duurzaamheid een herstel in eieren, maar minder aardappelen, groente en fruit met een keurmerk.
In de foodservice is communicatie van duurzaamheidsaspecten van voedsel vaker een business-to-business aangelegenheid dan in de retail, omdat producten vlak voordat ze aan consumenten verkocht worden vaak ter plekke van verpakking ontdaan, bewerkt of (uit verschillende ingrediënten) gemaakt worden. De foodservice heeft een omzetgroei van 3% in duurzaam voedsel laten zien.
De grootste procentuele stijger in foodservice is Eieren (60%). Dit heeft te maken met een herstel in aanbod van Eieren met een duurzaamheidskeurmerk na de fipronilaffaire en de ophokplicht in het voorgaande jaar.
De grootste absolute stijging in bestedingen van 2017 naar 2018 is te zien bij Koffie en thee met € 44 mln.
De grootste procentuele daler is Aardappelen, groenten en fruit (-20%, -€ 9 mln.). De daling is met name waargenomen voor producten met het keurmerk On the Way to PlanetProof (voorheen Milieukeur). Exacte redenen voor deze daling zijn niet bekend.
De grootste absolute daler is Zuivel met € 11 mln.
Nadere toelichting van Foodstep op duurzaam eten buitenshuis
Een bewuste keuze voor eerlijk, transparant en lokaal zet bij de inkoop van horeca, catering en foodservice onderweg door.
Foodstep heeft de inkoopdata van foodervice-locaties gekoppeld aan keurmerken op artikelniveau en kan zo het aandeel duurzaamheid vaststellen per bedrijfsector en per productgroep.
Waar in de retail de keurmerken van de Europese biologische landbouw (in het vervolg kort “Bio”-keurmerk genoemd) en Beter Leven de grootste bijdrage in duurzaamheid hebben, komt in in de buitenshuismarkt de duurzaamheid vooral van de keurmerken Faitrade en UTZ.
Ontwikkeling duurzame voeding naar productcategorie
AGF: Bio is stabiel, Milieukeur zakt weg
Het gebruik van duurzame groente en fruit is in bedrijfscatering al enige jaren normaal. Men koos in catering al in 2012 voor biologische groenten en fruit. In 2017 hebben restaurants en hotels een grote sprong gemaakt in de keuze voor AGF met Bio-keurmerk. Dat is in 2018 een stuk verder gestegen. In het laatste jaar voor de overgang van Mileaukeur naar het nieuwe keurmerk Planetproof is de aanschaf van producten met Milieukeur-keurmerk weggezakt.
Een andere bijdrage in duurzame AGF zit In fairtrade fruit (bananen ed). Hierin meten we voor 2018 een lichte daling.
Waarom valt het aandeel biologisch groente in de groothandelsinkoop van horeca en catering zoveel lager uit dan in supermarkten? Het warme weer in 2018 was positief voor horecabezoek maar het beperkte de oogsten bij biologische groentetelers. Het lijkt er op dat het beperkte aanbod aan biologische AGF in de traditionele groothandel ertoe leidt dat andere inkoopkanalen worden gezocht. Men denkt aan directe inkoop bij boer of tuinder of in biologisch gespecialiseerde groothandels. Deze vallen buiten de metingen van Foodstep. De telling op inkoop via foodservicegrossiers geven een daling van het aandeel duurzame AGF van 3,5% in 2017 naar 2,6% in 2018.
Brood, banket: herstel Bio/EKO
Na een terugval van Bakery met een Bio-keurmerk in de inkoop van 2017 stijgt de waarde van duurzame brood en gebak in 2018 weer. Brood als product heeft afgelopen jaren buitenshuis concurrentie gekregen van andere lunchproducten (salades ed.). De totale brood-omzet stijgt minder hard dan totaal foodservice. In 2018 was 2,5% van de Bakery in foodservice gelabeld met een duurzaam keurmerk.
Zuivel: Bio stabiel in catering, daling duurzame zuivel in restaurants
Het aandeel zuivel met een Bio-keurmerk blijft in 2018 stabiel in het grootste afzetkanaal ervan, namelijk de bedijfscatering. In restaurants en hotels zakt de zuivel met een Bio-keurmerk in 2018 een stuk terug, na de eerdere sprong omhoog in 2017. Totaal is zuivel met een Bio-keurmerk weer terug op het niveau van 2015-2016.
Een kleiner deel van zuivel heeft keurmerk UTZ (Chocolademelk en Chocoladedesserts). Mede onder invloed van het weer waren de bestedingen van duurzame choco-zuivel lager in 2018.
Per saldo heeft 9,4% van de zuivel in foodservice in 2018 een duurzaam keurmerk. In 2017 was dat aandeel nog 10,8%.
Vlees en vleeswaren: Beter Leven omlaag door minder vleeswaren algemeen, Bio vlees omhoog
De algemene consumptie van vlees en vleeswaren daalt buitenshuis. De consument kiest meer voor groentegrechten, salades en vleesvervangers. De duurzame bestedingen aan vleeswaren met BeterLeven-keurmerk dalen mee met de daling in totaal vleeswaren. Het aandeel duurzame vleeswaren is in 2017 en 2018 21,6% van de totale waarde aan vleeswaren in foodservice.
Vlees heeft in de buitenshuismarkt een laag aandeel met duurzame keurmerken (<1%). Binnen het kleine volume aan duurzaam vlees gaat het biologische aandeel wel omhoog.
Vis: MSC stijgt
De buitenshuis uitgaven aan vis met een MSC- of ASC-keurmerk stijgen in 2018. Het aandeel duurzame vis in horeca en catering is bijna 7% van de totale vis-bestedingen.
Eieren: Herstel in vrije uitloop
Na een terugval in de inkoop van “Vrije uitloop eieren” in 2017 (vanwege de fipronilaffaire en ophokplicht) is het gebruik van duurzame eieren weer gestegen in 2018. Eieren zijn een relatief kleine productgroep in horeca en catering waarvan 11% een vrije uitloop keurmerk heeft. Scharreleieren tellen in de metingen niet mee als duurzaam keurmerk.
Koffie: verdere toename UTZ en faitrade. Thee: Bio in opkomst
De grootste duurzame productgroep in de buitenshuismarkt is koffie en thee. Koffie en thee zijn samen goed voor meer dan de helft van de duurzame consumptiewaarde in zowel horeca als catering. Ook in 2018 stijgt dit bedrag wederom. Waar in eerdere jaren de stijging nog 26%, 7% en 20% bedroeg, is het nu afgevlakt tot 6%.
Het merendeel van de buitenshuislocaties serveert espresso-bonenkoffie met overwegend een UTZ of Fairtade keurmerk. In beide keurmerken zit nog een lichte groei in 2018, maar de groei is een stuk minder dan in eerdere jaren. Bio op koffie-thee is wel flink doorgezet en is in 2018 verdubbeld ten opzichte van 2017. De toename van duurzame thee met een bio-keumerk geeft aan dat eerlijkheid en transparantie naar de gast een geslaagde keuze is. Van alle koffie en thee in horeca en catering heeft 54% een duurzaam keurmerk.
De verzamelgroep Overig Voedsel: stijging Fairtrade chocola, Bio in salades en sappen
De groep Overig voedsel blijft in 2018 in duurzaamheid op het niveau van het jaar ervoor. Overige voedsel bevat onder meer chocolade, koek, snacks, salades, sappen en koelverse convenience.
De keuze voor producten met een Bio-keurmerk houdt aan in sappen en salades. Fairtrade is als duurzaam keurmerk stabiel in chocolade en koek.
Frituursnacks geven een bijdrage in duurzaam voedsel via producten met vlees-kipkeurmerken en/of bio-ingredienten.
Al met al heeft de restgroep overig Voedsel vooral niet-duurzame producten. Het aandeel duurzame producten schommelt rond 2%.
